Herakleitos van Efese (circa 535-480 v. Chr.) is een archaïsch denker die wezenlijk anders dacht en stileerde dan de filosofen van het klassieke Athene van nog geen honderddertig jaar later. Als Aristoteles hem ‘duister’ noemt, betekent dat dat hij besefte hoe ver Herakleitos van hem afstond. En toch beschikte Aristoteles nog over het boek van Herakleitos. Thans zijn daar nog slechts een honderdtwintigtal fragmenten van over, bovendien ontbreekt de context en is de interpretatie van zijn leer verregaand afhankelijk van degenen die zijn teksten aan ons doorgaven. Plato is van hen de eerste en hij maakt van Herakleitos een regelrechte karikatuur. Hij heeft hem nodig als extreem tegenover Parmenides. De één verdedigt het worden en de ander het zijn. Herakleitos benadrukte het vergankelijke in het bestaan. ‘Panta rhei’, ‘alles stroomt ‘ is zijn meest kernachtige uitspraak. Voortdurende verandering, niet stabiliteit, ligt ten grondslag aan het bestaan.
1 opmerking:
Een andere uitspraak van Herakleitos luidt: ‘De oorlog is de vader van alle dingen’, een consequentie daarvan is dat pure krachtsverhoudingen de werkelijkheid regeren. Het geheel van deze strijd van krachten vormt de wereld, die nooit in rust is.
Een reactie posten